07/10/2025
Nhiều người nghĩ rằng con người vốn không thích thay đổi. Nhưng thực ra, chúng ta không sợ sự thay đổi – chúng ta sợ mất mát.
Bất kỳ ai, dù đang làm việc trong doanh nghiệp lớn, tổ chức phi lợi nhuận hay đơn giản là trong một nhóm nhỏ, đều có thể gặp phải sự kháng cự khi một điều mới xuất hiện. Điều đáng nói là: sự kháng cự ấy không đến từ lý trí, mà đến từ cảm xúc – cụ thể là cảm giác bị đe dọa.
Có 5 mối đe dọa tâm lý chính khiến con người cảm thấy bất an trước sự thay đổi:
1. Tính Dự Báo bị đe dọa
Chúng ta cảm thấy an toàn trong những điều quen thuộc. Khi có thứ gì đó mới mẻ xuất hiện, chúng ta mất đi cảm giác kiểm soát và dễ đoán trước, dẫn đến cảm giác bất ổn.
2. Sự Tự Do bị đe dọa
Con người khao khát sự tự chủ. Thay đổi thường đi kèm với các quy định, giới hạn hoặc yêu cầu mới, khiến ta cảm thấy như đang bị tước mất quyền kiểm soát cuộc sống hoặc công việc của mình.
3. Vị Thế bị đe dọa
Ai cũng muốn cảm thấy mình có giá trị. Một sự thay đổi – dù tốt hay xấu – cũng có thể khiến ta lo sợ rằng mình sẽ bị "lép vế", bị thay thế hoặc đánh mất vai trò vốn có.
4. Cảm Giác Gắn Bó bị đe dọa
Chúng ta là sinh vật xã hội, cần sự kết nối và cảm giác thuộc về. Khi thay đổi xảy ra, đặc biệt là trong môi trường nhóm hoặc tổ chức, chúng ta dễ cảm thấy bị tách biệt, bị lạc lõng hoặc "không còn là một phần" của môi trường, tổ chức hoặc xã hội đó.
5. Sự Công Bằng bị đe dọa
Nếu một thay đổi khiến ta cảm thấy "không công bằng" hoặc thiếu minh bạch, phản ứng tự nhiên là chống lại. Con người có nhu cầu mạnh mẽ về sự công bằng trong mọi khía cạnh cuộc sống.
Hãy thử nghĩ lại một thay đổi gần đây – trong công việc, trong nhóm, hay trong cuộc sống cá nhân – đã khiến bạn hoặc tổ chức của bạn cảm thấy không thoải mái. Rất có thể, gốc rễ của sự khó chịu đó nằm ở một (hoặc nhiều) trong 5 mối đe dọa tâm lý kể trên.
Hiểu được điều này không chỉ giúp chúng ta quản lý cảm xúc tốt hơn mà còn trở thành những người truyền cảm hứng thay đổi hiệu quả hơn – đầy thấu cảm và trí tuệ cảm xúc.
Theo Jo Zulaica – The Emotional Intelligence Network - Nguồn ảnh: Internet