24/10/2025
Câu khuyên "Hãy hít thở đi" khi bạn đang chìm trong lo âu thường nghe có vẻ vô nghĩa – thậm chí là khó chịu. Trong khi cơ thể đang gồng lên với phản ứng "chống trả hoặc bỏ chạy", thì việc nghĩ rằng chỉ cần tập trung vào hơi thở là có thể cảm thấy bình tĩnh lại dường như phi thực tế.
Nhưng gần đây, tôi tình cờ đọc được một nghiên cứu trên tạp chí Scientific Reports và nó đã khiến tôi phải suy nghĩ lại. Nó chỉ ra rằng: việc hít thở chậm không chỉ ảnh hưởng đến cảm giác chủ quan của con người, mà còn làm thay đổi hoạt động của não bộ. Kết quả này khiến tôi tin hơn rằng hít thở thực sự có thể tạo ra khác biệt – không chỉ là cảm giác "thấy ổn hơn", mà còn là thay đổi ở cấp độ sinh học.
Trong nghiên cứu, các nhà khoa học chia người tham gia thành hai nhóm. Một nhóm biết chắc rằng họ sắp phải xem những hình ảnh rùng rợn – như các vết thương hay động vật đáng sợ. Nhóm còn lại được báo trước rằng có khả năng họ sẽ xem những hình ảnh đó – tức là không chắc chắn. Trạng thái "không biết điều gì sẽ xảy ra" này được gọi là lo âu dự đoán – giống như khi bạn đến nha sĩ mà không rõ liệu mình sẽ chỉ được kiểm tra hay sẽ phải trải qua một thủ thuật đau đớn nào đó.
Kết quả cho thấy: lo âu dự đoán khiến trải nghiệm tệ hơn rõ rệt – cả về cảm xúc chủ quan lẫn hoạt động của não. Cụ thể, sóng beta trong não (loại sóng tăng mạnh khi căng thẳng) hoạt động mạnh hơn ở nhóm này.
Tuy nhiên, chỉ cần 30 giây hít thở chậm (6 giây hít vào, 6 giây thở ra) trước khi thực hiện nhiệm vụ, tác động tiêu cực giảm đáng kể. Thậm chí, hoạt động sóng beta trong não của họ – dù vẫn trong trạng thái lo âu – còn thấp hơn so với những người không lo âu nhưng hít thở nhanh (2 giây hít vào, 2 giây thở ra).
Đây là một nghiên cứu nhỏ, và tôi hiểu rằng trong lĩnh vực thần kinh học, không phải kết quả nào cũng có thể khái quát rộng rãi. Nhưng tôi nghĩ thiết kế của nghiên cứu này rất thuyết phục. Nó chỉ ra một điều đơn giản mà mạnh mẽ: lo âu có thể làm tăng sức nặng của những trải nghiệm tiêu cực – nhưng chỉ một chút thay đổi trong cách bạn hít thở cũng đủ để làm nhẹ bớt điều đó.
Theo Christian Jarrett