Những Từ Ngữ Khiến Lời Xin Lỗi Trở Nên Thuyết Phục Hơn

30/10/2025

Con trai tôi vừa tròn 2 tuổi và chúng tôi vừa được xuất viện sau khi cậu bé chiến đấu với một cơn bệnh nặng do virus mùa đông. Sinh nhật con cận kề, nhưng tôi lại không có đủ thời gian để tổ chức một buổi tiệc lớn. Vì vậy, tôi đã ngỏ lời mời một người bạn thân trong gia đình cùng các con của cô ấy tham gia một buổi làm gấu bông thủ công, sau đó cùng nhau thưởng thức pizza.

Cô ấy đồng ý – tôi thở phào nhẹ nhõm, cứ ngỡ vấn đề đã được giải quyết ổn thỏa.

Thế nhưng, vào phút chót, cô ấy bất ngờ thông báo hủy hẹn. Lý do là lũ trẻ của cô ấy vừa nhận được một lời mời "hấp dẫn hơn" từ một người bạn học rất nổi tiếng, người thường tổ chức những buổi tiệc hoành tráng và cực kỳ vui nhộn!

Người bạn của tôi nhanh chóng nhận ra sự thành thật quá mức của mình đã khiến tôi cảm thấy khó chịu. Ngay lập tức, cô ấy đã đích thân đến tận nhà để nói lời xin lỗi.

Gần đây, tôi chợt nhớ lại sự việc ấy khi tham dự buổi thuyết trình về tâm lý học của lời xin lỗi do đồng nghiệp của tôi, Shiri Lev-Ari, trình bày. Cô ấy chia sẻ rằng các nghiên cứu đã chỉ ra: một lời xin lỗi chỉ thực sự thuyết phục khi người nói phải chịu một "cái giá" nào đó – chẳng hạn như về mặt tài chính hoặc thời gian.

Bạn tôi dường như đã nắm bắt được điều này một cách trực giác – cô ấy đã:

• Đích thân đến tận nhà tôi (chi phí về thời gian).

• Mang theo một chai sâm panh (chi phí về tài chính).

• Thực hiện việc này vào một thời điểm có lẽ đã gây bất tiện cho bản thân (chi phí về nỗ lực).

Shiri Lev-Ari tự hỏi liệu "quy tắc về cái giá phải trả" này có thể áp dụng cho cả những từ ngữ chúng ta dùng để xin lỗi hay không. Và trong nghiên cứu gần đây của cô, điều này đã được chứng minh là đúng.

Cô phát hiện ra rằng, những lời xin lỗi có phần giải thích dài và phức tạp hơn (Ví dụ: "Tôi không có ý phản ứng theo cách đối đầu") được đánh giá là thuyết phục hơn đáng kể so với những lời xin lỗi được diễn đạt bằng từ ngữ ngắn gọn hơn (Ví dụ: "Tôi không có ý trả lời một cách gay gắt").

Lý do có lẽ là vì những lời nói phức tạp hơn thể hiện một "cái giá về mặt nhận thức" cao hơn – nghĩa là người nói đã phải suy nghĩ, cân nhắc kỹ lưỡng hơn để lựa chọn cách diễn đạt.

Vậy nên, đây là thông điệp tôi muốn gửi đến người bạn của mình (và cả chính chúng ta): Lần tới khi cậu cần xin lỗi ai đó, hãy cứ mang theo chai sâm panh ấy, nhưng hãy thử thay cụm từ "thật lòng tiếc nuối" bằng "sự hối lỗi sâu sắc và chân thành thực sự" nhé.

Ảnh chụp bởi Oscar Wong/Getty Images

Theo Alice Gregory