21/11/2025
Vào tháng 7 năm nay, ở tuổi 38, võ sĩ quyền Anh người Ukraine Oleksandr Usyk đã làm nên lịch sử khi lần thứ hai trở thành Nhà vô địch Tuyệt đối hạng nặng thế giới. Cùng với danh hiệu vô địch tuyệt đối hạng bán nặng năm 2018, chuỗi thành tích trải dài qua nhiều hạng cân này là điều chưa từng có trong lịch sử quyền Anh.
Oleksandr Usyk bước đi sau khi đánh bại Daniel Dubois, 19 tháng 7 năm 2025. Ảnh của Andrew Couldridge/Action Images/Reuters
Thành công vang dội mới nhất này đã khiến giới bình luận so sánh anh với những huyền thoại như Mohammed Ali. Thậm chí, một nhà báo đã hỏi Usyk về bí quyết giúp anh giữ vững được động lực sau khi đã chinh phục được gần như mọi vinh quang có thể.
"Tôi không có động lực," Usyk điềm tĩnh trả lời, "Tôi có kỷ luật."
Anh giải thích rằng động lực chỉ là một thứ tạm thời – hôm nay bạn có, nhưng ngày mai có thể biến mất. Thực tế, mỗi lần thức dậy để tập luyện, Usyk chưa bao giờ cảm thấy có động lực, mà chỉ đơn thuần là thực hiện theo kỷ luật.
"Động lực thì tốt," anh nhấn mạnh, "Nhưng kỷ luật mới tốt hơn."
Kỷ luật là cơ chế hỗ trợ đáng tin cậy
Lời phát biểu ngắn gọn và súc tích của Usyk đã khẳng định điều mà các nhà tâm lý học từ lâu đã thu thập bằng chứng để chứng minh: Dù là luyện tập thể thao, theo đuổi sự xuất sắc trong công việc, hay tìm kiếm một lối sống lành mạnh hơn, thì khát khao (động lực) chỉ có thể đưa bạn đi được một quãng đường nhất định.
Đó là lý do chúng ta cần xây dựng và sử dụng những cơ chế dựa trên kỷ luật để hỗ trợ bản thân – để không cần phải nghĩ xem có nên làm hay không, mà chỉ việc thực hiện.
Vậy, kỷ luật là gì? Nhà tâm lý học thể thao Noel Brick giải thích rằng kỷ luật "liên quan đến mức độ tận tâm cao", bao gồm:
Sự tổ chức trong các hoạt động hàng ngày
Khả năng kiểm soát các xung động (ví dụ: muốn nghỉ ngơi, trì hoãn)
Hoàn thành công việc xuất phát từ cảm giác trách nhiệm
Những phương pháp này (như hình thành thói quen hay thiết lập ý định thực thi) giúp chúng ta kiên trì, gần như vận hành theo chế độ tự động, bất chấp mức động lực vốn dĩ luôn thiếu ổn định của con người.
Mục tiêu và cam kết: Sự khác biệt quan trọng
Những lời của Usyk cũng gợi nhớ đến một sự phân biệt quan trọng khác – giữa mục tiêu và cam kết.
Động lực có thể giúp bạn đặt ra mục tiêu, nhưng để thực sự đạt được mục tiêu đó thì cần đến những cam kết dựa trên kỉ luật.
Như chuyên gia Justin Kompf đã giải thích:
"Mục tiêu là thứ bạn muốn làm."
"Cam kết là thứ bạn buộc phải làm để hỗ trợ mục tiêu đó."
Theo Christian Jarret